niedziela, 6 kwietnia 2025

Instruktorzy Obrony Cywilnej

Po sformowaniu Obrony Cywilnej w Polsce w roku 1973 (a właściwie przeformowaniu Powszechnej Samoobrony w nową organizację) konieczne stało się unormowanie i sformalizowanie kwestii szkoleń członków formacji Obrony Cywilnej jak i ludności w tym zakresie. Podstawowym ogniwem tego procesu mieli być Instruktorzy Obrony Cywilnej. W roku 1976 ogłoszono "Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z 20 listopada 1976 w sprawie doboru, szkolenia oraz uprawnień i obowiązków Instruktorów Obrony Cywilnej". Zgodnie z tym dokumentem wyłącznie osoby będące Instruktorami mogły prowadzić szkolenia podstawowe ludności w zakresie OC.

(Przypinka - odznaka Instruktora OC)

Oto jakie warunki musiał spełnić kandydat na Instruktora Obrony Cywilnej: 
  • Ukończyć 21 lat;
  • Mieć wykształcenie wyższe lub średnie; 
  • Ukończyć kurs instruktora OC lub nabyć odpowiednią wiedzę i umiejętności w konkretnej specjalności w związku z pracą zawodową;
  • Zdać przed komisją powołaną przez Szefa Wojewódzkiego Inspektoratu OC egzamin odpowiedni dla danej spajalności;
  • Mieć dobre przygotowanie polityczno-społeczne i duży zasób wiedzy ogólnej oraz umiejętności dydaktyczne;
  • Cieszyć się autorytetem i zaufaniem w miejscu pracy i zamieszkania.
Wprowadzono łącznie pięć specjalizacji instruktorów:
  • Ogólna
  • Przeciwpożarowa
  • Medyczno-sanitarna
  • Weterynaryjna i ochrony roślin
  • Techniczna 
Szkolenia instruktorów prowadziły z zasady Wojewódzkie Inspektoraty OC, choć instruktorzy poszczególnych specjalności mogli być szkoleni w innych ośrodkach do tego odpowiednich - np. w specjalności medyczno-sanitarnej w ośrodkach PCK, specjalności p.poż w ośrodkach Straży Pożarnej itp.  
 
Ponadto istniały dwie klasy instruktorów - klasa I i II. Instruktorzy II klasy mogli prowadzić zajęcia jedynie z ludnością i pracownikami zakładów pracy nie wchodzącymi w skład formacji OC, zaś instruktorzy klasy I szkolili także członków tych formacji. Nowo przeszkoleni instruktorzy posiadali klasę II i dopiero po upływie roku mogli ubiegać się o nadanie klasy I. Ponadto instruktorzy obu klas powinni być weryfikowani co najmniej raz na 3 lata.
 
Instruktorom przysługiwała legitymacja oraz odznaka instruktora (na zdjęciu powyżej).
(Legitymacja instruktora)

Ponadto istniała także funkcja "Młodzieżowego Instruktora OC", którzy mieli prowadzić zajęcia o tematyce Obrony Cywilnej z młodzieżą, w ramach Związku Harcerstwa Polskiego. Szczegóły związane z ich szkoleniem, uprawnieniami i obowiązkami regulował osobny dokument. Podobnie jednak jak zwykli instruktorzy mogli oni nosić odznakę, oraz wydawano im odpowiednie legitymacje.

(Przypinka - odznaka Młodzieżowego Instruktora OC)
 
(Legitymacja młodzieżowego Instruktora OC)