TOPL zakładów chemicznych "Organika" w Żarowie

W dzisiejszym wpisie chciałbym zaprezentować zbiór fotografii, dokumentujących formację Terytorialnej Obrony Przeciwlotniczej w Dolnośląskich Zakładach Chemicznych DZCH "Organika" w Żarowie. Zdjęcia powstały w latach 1956-1967, utrwalono na nich przede wszystkim różnego typu zawody i eliminacje, a także ćwiczenia i inne wydarzenia z życia zakładowej TOPL.

Pierwsze zdjęcie pochodzi z roku 1956. Widzimy tu członków drużyny medyczno-sanitarnej, podczas ćwiczeń. Na głowach mają oni pomalowane na biało hełmy, oraz maski przeciwgazowe typu OM-14.

Kolejne zdjęcie, także z roku 1956. Tym razem, widzimy członków drużyny przeciwpożarowej. Drużyny ppoż. zawsze wydają się najlepiej wyposażone i umundurowane, tak samo jest i w tym przypadku. Widzimy strażackie hełmy, mundury i charakterystyczne szerokie pasy.

Rok 1957. Drużyna medyczno-sanitarna, o czym świadczą nie tylko nosze, ale i charakterystyczne opaski TOPL, białe, z czerwonym krzyżem. Widzimy, że wszyscy noszą identyczne stroje i nakrycia głowy, nie jest to jednak oficjalne umundurowanie, gdyż TOPL takowego nie posiadała. Wszyscy mają także naszyte na bluzy naszywki. TOPL nie miała żadnych oficjalnych oznaczeń, oprócz opasek na ramię, zatem musiała to być inicjatywa zakładu. Skoro zakupiono członkom TOPL osobne stroje, oraz specjalne naszywki, pokazuje to, jak dużą wagę w "Organice" przywiązywano do kwestii Obrony Cywilnej.

Ponownie rok 1957 i drużyna medyczno-sanitarna. Tym razem na głowach sanitariuszek malownicze chustki.

Rok 1959. Kierownictwo TOPL zakładu, w schronie-stanowisku dowodzenia. Wygląda na to, że szef każdej służby posiada odpowiednią opaskę na ramię, u jednej osoby widoczna jest także naszywka, taka sama, jak u drużyny medyczno-sanitarnej, na zdjęciach powyżej. Zwraca też uwagę ilość telefonów polowych i innego sprzętu łączności.

Rok 1960. Członek drużyny łączności TOPL. Widzimy torbę z maską przeciwgazową, oraz "mundur" z naszywką, znaną z poprzednich fotografii.

Rok 1961, drużyna medyczno-sanitarna na zawodach. Ponownie identyczne berety, stroje i opaski na ramię z czerwonym krzyżem.

Tu z kolei sanitariuszki mają na głowach kaski. Ciężko powiedzieć, czy w zakładzie istniały dwie drużyny medyczno-sanitarne, jedna wyposażona w hełmy, a druga nie, czy też hełmy ubierano tylko przy wykonywaniu określonych zadań.

Drużyna przeciwpożarowa na tych samych zawodach.

Widzimy standardowy komplet oporządzenia, osoba najbardziej z prawej, prawdopodobnie dowódca ma widoczną na ramieniu opaskę.

Bieg w maskach i kombinezonach przeciwchemicznych.

Członek drużyny łączności, w masce przeciwgazowej OM-14 i w kasku, na słupie telefonicznym. Zwracają uwagę ciekawe słupołazy. 

Rok 1962, drużyna medyczno-sanitarna na ćwiczeniach. Widzimy identyczne bluzy, białe hełmy oraz nosze. Na tym zdjęciu widać też dokładnie, że torby na maski przeciwgazowe wykonane są z materiału w kamuflażu wz. 58 "deszczyk". Wszystkie sanitariuszki mają też przewieszoną przez ramię drugą torbę, najprawdopodobniej zawierającą kombinezon przeciwchemiczny. 

Rok 1962, członkowie TOPL wykonują prace użyteczne na rzecz zakładu. Białe opaski sugerują, że są to członkowie drużyny ratownictwa technicznego.

Rok 1963, drużyna medyczno-sanitarna. Torby z maskami przeciwgazowymi, opaski z czerwonym krzyżem i hełmy takie same jak poprzednio.

Kolejne zdjęcie także opisane jest, jako pochodzące z roku 1963, jednak mam co do tego pewne wątpliwości. Wydaje mi się, że naszywki na bluzach sanitariuszek drużyny medyczno-sanitarnej są inne niż poprzednio, oraz, że można tam dostrzec skrót "ZOS". Ponadto, brakuje "toplowskich" opasek z czerwonym krzyżem. 

Rok 1963, stanowisko dowodzenia TOPL zakładu.

Nadal rok 1963, drużyna przeciwpożarowa.

 I na koniec roku 1963, drużyna przeciwchemiczna TOPL. Wszyscy w kombinezonach i maskach przeciwgazowych, pchają wózkowy przyrząd odkażający WDP-2. Warto też zwrócić uwagę na hełmy, które mają dość specyficzny kształt.Prawdopodobnie są to jakieś kaski ochronne z tworzywa sztucznego.

Rok 1964. Drużyna łączności, wszyscy w hełmach i maskach przeciwgazowych. Na hełmie osoby najbardziej po lewej widzimy owinięty biały bandaż. Prawdopodobnie jest to jakieś oznaczenie funkcji (np. dowódca drużyny), trudno jednak dokładnie stwierdzić.

Rok 1964, drużyna medyczno-sanitarna.

Rok 1965, drużyna przeciwpożarowa.

Także rok 1965, drużyna przeciwchemiczna. Tutaj widzimy dokładnie, że jedna z osób ma owinięty na hełmie bandaż.

Rok 1965, drużyna ppoż.

Rok 1965, drużyna łączności. Wszyscy w jednolitych kombinezonach, u dwóch osób widać naszywki na piersi. Wszyscy noszą też hełmy, oraz mają po dwie torby - jedną z maską p.gaz a drugą z gumowym kombinezonem. Osoba najbardziej po prawej ma opaskę z literą "S". Prawdopodobnie jest to oznaczenie sędziego, podczas zawodów/eliminacji drużyn TOPL.

Rok 1965, drużyna medyczno-sanitarna. Na pierwszym planie sanitariuszki z DZCH "Organika", z naszywkami na piersiach i z opaskami z czerwonym krzyżem. Z tyłu członkini drużyny z innego zakładu, z okrągłą naszywką z czerwonym krzyżem na ramieniu, oraz w białym kasku, także z czerwonym krzyżem. Najbardziej po lewej, widzimy przykład użycia pałatki.

Rok 1965, ponownie drużyna medyczno-sanitarna.

Rok 1967, przeformowanie TOPL na Powszechną Samoobronę, i zmiana zakładowej formacji TOPL na ZOS, czyli Zakładowy Oddział Samoobrony.

Wszystkie zdjęcia pochodzą ze strony: http://www.izba.centrum.zarow.pl

Naszywki Obrony Cywilnej PRL cz. 10

Dziesiąty już wpis w którym prezentuję naszywki Obrony Cywilnej z czasów PRLu. Pozostałe można obejrzeć tutaj: [link].

Wszystkie zaprezentowane dziś naszywki pochodzą z formacji ratownictwa ogólnego Obrony Cywilnej. Wzór ten został wprowadzony w roku 1983. Poniżej widzimy naszywkę w kolorze pomarańczowym, co oznacza, że przeznaczona była ona dla formacji OC odbywających służbę zasadniczą w Ochotniczych Hufcach Pracy. Posiada ona standardowy symbol służby ratownictwa ogólnego, brak jednak jakiegokolwiek stopnia, co jest oznaczeniem szeregowego członka OC.

Kolejna naszywka, taka sama jak poprzednia, posiada jednak oznaczenie funkcji: dwie gwiazdki, czyli pomocnik komendanta plutonu, szefa kompanii.

Kolejna naszywka ratownictwa ogólnego, tym razem z trzema gwiazdkami, czyli oznaczeniem komendanta plutonu, zastępcy komendanta kompanii.

I ostatnia naszywka dla formacji OC w OHP, z dwiema gwiazdkami i dwiema belkami, czyli oznaczeniem komendanta oddziału, zastępcy komendanta zgrupowania.

Poniżej także znajdują się naszywki służby ratownictwa ogólnego OC, jednak na zielonym tle, co oznacza, że pochodzą z terenowych formacji OC. Żadna z nich nie posiada stopnia, więc przeznaczone były dla szeregowych członków Obrony Cywilnej. Warto jednak zwrócić uwagę na różnice między nimi. Odcień zielonego filcu nieco się różni, jednak nie jest to nic nadzwyczajnego. Naszywki często mają minimalnie inny kolor, ze względu na warunki w jakich były przechowywane. Część z nich zapewne różniła się kolorem od początku, w zależności od partii. Tutaj chodzi jednak o coś innego. Naszywka po prawej posiada dłoń skierowaną w lewo, tak jak nakazuje ustawa z roku 1983. Naszywka po lewej jest jednak jakby jej lustrzanym odbiciem, ma dłoń skierowaną w prawo. Ponadto, naszywka z lewej jest minimalnie większa i otoczona podwójną białą linią, a nie pojedynczą, jak pozostałe naszywki. Czyżby była to jakaś partia próbna? A może któryś z zakładów produkujących naszywki nie trzymał się ściśle zawartych w ustawie norm dotyczących ich wyglądu? Trudno dziś dociec.

I ostatnia naszywka, także oznaczająca szeregowego członka służby ratownictwa ogólnego Obrony Cywilnej. Tym razem jednak tło jest granatowe, co oznacza, że naszywka pochodzi z formacji zakładowej.

Radziecka kronika filmowa o Obronie Cywilnej ZSRR

Pochodząca z roku 1980 kronika filmowa, pokrótce przedstawiająca strukturę i zadania Obrony Cywilnej Związku Radzieckiego, oraz środki jakimi dysponują jej formacje, by realizować wyznaczone cele. Zaskakujący jest jednak wstęp, w trwającym niespełna 9 minut filmie, pierwsze dwie minuty zajmuje fragment mocno propagandowy. W polskich publikacjach zdarzały się oczywiście elementy o podobnym wydźwięku, jednak stopniowo zanikły one w latach '70. W książeczkach i ulotkach z lat '80 są już zupełnie nieobecne.

Naszywki Obrony Cywilnej PRL cz. 9

Kolejny wpis w którym prezentuję naszywki Obrony Cywilnej PRL i innych, pokrewnych formacji. Pozostałe moje wpisy na ten temat można przeczytać tutaj: [link]

Na początek bardzo ciekawa naszywka Powszechnej Samoobrony. Bez wątpienia jest to oznaczenie, które miało być naszywane na czapki - furażerki i berety. Znacznie różni się jednak, od standardowego orzełka PS, nie tylko owalnym kształtem, ale także wyglądem samego orła. Prawdopodobnie jest to wczesny wzór, produkowany i używany w drugiej połowie lat '60. Niebieskie tło, sugeruje, że orzełek ten przeznaczony był dla Zakładowego Oddziału Samoobrony.

W dalszej części kolejne naszywki Zakładowych Oddziałów Samoobrony, o czym świadczy nie tylko niebieskie tło, ale także litery ZOS. Poniżej widzimy naszywkę służby porządkowo-ochronnej, bez dystynkcji, czyli przeznaczoną dla szeregowego członka tej formacji.

Ponownie naszywka służby porządkowo-ochronnej ZOS, jednak tym razem z jedną belką, czyli oznaczenie szeregowego członka, ze stażem powyżej pięciu lat.

Trzecia dziś naszywka służby porządkowo-ochronnej. Dwie belki to oznaczenie dowódcy sekcji, posterunku lub punktu.

Ostatnia na dziś naszywka ZOS, bardzo podobna do powyższych, jest jednak oznaczeniem służby ratownictwa technicznego. Zamiast połówki czarnego koła zębatego, z dwoma skrzyżowanymi szarymi karabinami, mamy tu połówkę szarego koła zębatego, z dwoma skrzyżowanymi czarnymi narzędziami. Pod spodem widzimy trzy belki - oznaczenie zastępcy dowódcy drużyny.

I na sam koniec, jako dodatek, naszywka nie pochodząca z Obrony Cywilnej, ale z wojska, a konkretnie z wojsk chemicznych Sił Zbrojnych PRL.

Przypinki OC

W dzisiejszym wpisie chciałbym zaprezentować przypinki związane z Obroną Cywilną i pokrewnymi formacjami.

Na początek, przypinka Obrony Cywilnej z Wrocławia, wykonana z solidnego metalu. Umieszczony na niej symbol - rodzina na tle domu w kolorach biało czerwonych, który stanowi jakby źrenicę oka, z napisem "Obrona Cywilna". Jest to nawiązanie do hasła-motta OC, czyli "Obrona Cywilna - chroni, pomaga, ratuje". Identyczny symbol widoczny jest na wczesnej naszywce OC, którą przedstawiłem tutaj: [link]. Wydaje się, że był to symbol OC w latach 1973-83, po jej sformowaniu, ale przed nadaniem oficjalnych oznaczeń. W roku 1983 oficjalnym symbolem Obrony Cywilnej stał się pomarańczowy okrąg z niebieskim trójkątem.

Następnie odznaka sprawnościowa OC. Trudno powiedzieć, jaką sprawność oznaczała. Znajduje się na niej tylko orzełek na tle liter "OC", oraz podpis "Odznaka sprawnościowa". Tło jest zielonkawo-żółte. Przypinka wykonana jest z kiepskiej jakości aluminium.

Na koniec wykonana prawdopodobnie z brązu, emaliowana przypinka Powszechnej Samoobrony. Znajduje się na niej orzełek siedzący na czerwonej tarczy, z napisem "Instruktor PS". Całośc mocowana jest na nakrętkę, na której znajduje się oznaczenie Mennicy Państwowej.