Oko Moskwy

Radar pozahoryzontalny Duga-2 (ros. Дуга-2) bywa także nazywany "Okiem Moskwy" lub "rosyjskim dzięciołem". 

Około 9 kilometrów od CzAES znajduje się dawna baza wojskowa. Na jej terenie powstało prawdziwe miasteczko, nazwane Czarnobyl-2 oraz radar pozahoryzontalny Duga-2.

Radar miał służyć wykrywaniu ICBM (międzykontynentalnych pocisków balistycznych) wystrzelonych z USA. W czasie zimnej wojny ZSRR obawiało się ataku Stanów Zjednoczonych. Klasyczne radary wykrywały rakiety zbyt późno, tak więc w razie ataku Sowieci mieliby zbyt mało czasu na reakcję. Stąd powstał pomysł budowy radaru wczesnego ostrzegania, który wykryje rakiety tuż po ich wystrzeleniu.

Radzieccy uczeni planowali wykorzystać magnetosferę do odbijania fal radarowych. Prace nad radarem pozahoryzontalnym rozpoczęto pod koniec lat '50. W roku 1964 potwierdzono skuteczność takich radarów. W roku 1969 podjęto decyzję o budowie radaru niedaleko Czarnobyla. Instalacja osiągnęła gotowość do działania w roku 1971.

Do obsługi radaru potrzeba było około 1000 osób, dlatego w pobliżu wybudowano zamknięte osiedle wojskowe Czarnobyl-2. Mieszkali tam specjaliści obsługujący radar, ich rodziny oraz wojskowi zajmujący się dowodzeniem i ochroną obiektu. Teren w promieniu 5km od radaru został zamknięty i był pilnowany przez wojsko. W pobliżu powstał też rakietowy dywizjon obrony powietrznej, wyposażony w S-75. Na mapach miasteczko oznaczone było jako "obóz pionierów" a sam radar jako "radiowe centrum telekomunikacji".

Na terenie bazy niedaleko Czarnobyla znajdowała się tylko część odbiorcza radaru. W jej skład wchodziły dwie anteny: mniejsza i większa. Większa antena zbudowana jest z 17 masztów wysokości 150m, odbierała ona częstotliwości od 4 do 14 MHz. Natomiast mniejsza składa się z 12 masztów o wysokości 90m, na zakres od 14 do 30 MHz.

(Polski wkład w budowę radaru)

Radar nigdy nie działał w pełni. Nie był wystarczająco czuły by wykryć pojedyncze rakiety, a jego praca powodowała zakłócenia w działaniu wielu urządzeń. Poprzez charakterystyczny sygnał emitowany przez antenę nadawczą, system dorobił się przezwiska "rosyjski dzięcioł". Po katastrofie Czarnobylskiej w roku 1986 promieniowanie uszkodziło radar i pomimo wielokrotnego czyszczenia anteny przez wojska chemiczne system już nigdy nie mógł działać. Ostatecznie jednostkę zamknięto w roku 1988.

(Jeden z pojazdów który prawdopodobnie wykorzystany był przy myciu radaru po katastrofie)