30 rocznica katastrofy w elektrowni Czarnobylskiej

Dokładnie 30 lat temu, 26 kwietnia 1986 roku doszło do katastrofy w Czarnobylu.

Wnętrze elektrowni atomowej w Czarnobylu przed katastrofą, pomieszczenie sterowania reaktorem.

Awaria czwartego energobloku CzAES miała miejsce, paradoksalnie, podczas testów bezpieczeństwa. Chodziło o sprawdzenie, czy w przypadku awarii, wszystkie systemy awaryjne zadziałają poprawnie. Przeprowadzono więc test, w ramach którego zaczęto stopniowo obniżać moc reaktora w czwartym bloku energetycznym. By taki zabieg był możliwy należało wyłączyć niektóre systemy a reaktor stawał się wówczas bardzo niestabilny.

Budynek czwartego bloku energetycznego CzAES po katastrofie.

Na awarię złożyło się wiele czynników. Błędy konstrukcyjne reaktora, błędy podczas przeprowadzania testu, oraz fakt, że test taki należało przeprowadzić jeszcze przed zainstalowaniem reaktora w elektrowni i przed podłączeniem go do sieci.

Śmigłowiec rozpylający płyn dezynfekujący na tle zniszczonego czwartego energobloku.

Wbrew powszechnemu mitowi, w CzAES nie doszło do eksplozji atomowej. Przegrzany rdzeń reaktora spowodował nadmierne parowanie wody służącej jako chłodziwo. Woda krążyła w obiegu zamkniętym, a gdy zmieniła się we wrzącą parę pod dużym ciśnieniem rozerwała ważącą 1200 ton osłonę reaktora. W wyniku zachodzących reakcji chemicznych niezmieniona dotąd w parę woda, błyskawicznie rozbiła się na wodór i tlen, co w panującej tam wysokiej temperaturze stanowiło mieszankę wybuchową. Eksplozja do której doszło zniszczyła budynek czwartego energobloku i spowodowała trwający 9 dni pożar grafitowych prętów izolujących reaktor. To wtedy do atmosfery dostało się najwięcej izotopów promieniotwórczych.

Początek strefy zamkniętej wokół Czarnobyla.

Podjęto skomplikowaną akcję likwidacji skutków awarii, ugaszenia pożaru, zbudowania sarkofagu nad czwartym blokiem energetycznym, utworzenia strefy zamkniętej, ewakuacji ludności i dezynfekcji terenów wokół CzAES. Wbrew kolejnemu mitowi katastrofa Czarnobylska nie pochłonęła tysięcy ofiar w ludziach. Według raportu komitetu naukowego ONZ śmierć poniosły 62 osoby, w tym 30 bezpośrednio w wyniku pożaru czwartego energobloku (28 od promieniowania i 2 od poparzeń) a pozostałe 32 podczas akcji likwidacji skutków awarii. Najsłynniejszym wypadkiem była sfilmowana katastrofa śmigłowca Mi-8 który rozbił się po tym, jak zahaczył łopatami wirnika o liny dźwigu budującego sarkofag.

Posterunek na skraju tzw. strefy wykluczenia.

Skutki katastrofy odczuwalne są do dziś. Do dziś istnieje strefa zamknięta wokół CzAES a rządy Ukrainy i Białorusi ponoszą spore koszta związane z jej utrzymaniem. Poza tym zarówno strefa jak i sama katastrofa wciąż rozbudzają wyobraźnię wielu ludzi.